Burn-out

Wat is dat nou eigenlijk? En bestaat het eigenlijk wel echt? Zoals eerder al aangegeven, kan het voor degene die het overkomt behoorlijk lastig zijn om niet een eenduidige diagnose te krijgen van bijvoorbeeld de huisarts of bedrijfsarts. Dat is eigenlijk ook wel logisch, want burn-out manifesteert zich niet bij iedereen hetzelfde. En als je dan op internet gaat zoeken, vind je ook nog eens uiteenlopende omschrijvingen en visies. De term burn-out bestaat überhaupt pas sinds het begin van de jaren '70 en ontstond in Amerika. Voordat het in Nederland goed en wel was ingeburgerd, werd het fenomeen al betwist. Waar vroeger vaak werd gesproken over een (zware) overspanning, worden vandaag de dag veel vaker de termen burn-out en burn-out klachten gebruikt. 

Dat er nog steeds veel onduidelijkheden over bestaan, blijkt wel uit het feit dat voor psychiaters burn-out officieel niet eens bestaat. Die kan de symptomen niet koppelen aan zijn handboek voor het vaststellen van psychische aandoeningen. Dit past overigens wel in mijn visie dat burn-out in de eerste plaats een oorsprong heeft in de fysieke toestand van de mens. Namelijk dat het stresssysteem van adrenaline en cortisol steeds meer uit balans raakt en er chronische stress ontstaat met fysieke en mentale klachten tot gevolg. Huisartsen, bedrijfsartsen en eerstelijns psychologen hebben echter gezamenlijk wel een richtlijn met definities opgesteld om de diagnose burn-out te kunnen vaststellen. Deze heet de Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA). 

Als er al (gedeeltelijke) overeenstemming te vinden is over de diagnose burn-out, dan zie je al snel de verwijzing naar 'te veel hooi op de vork'. Het beeld van de hard werkende medewerker die 'opgebrand' is geraakt. Dit is misschien ook wel de reden dat mensen wél roepen dat ze burn-out (klachten) ervaren, maar het dan vaak niet hebben over de mentale kant van het gebeuren. In een veel voorkomende visie op burn-out moet voldaan worden aan de onderstaande 4 voorwaarden:

- Er is sprake van uitputting door werk;

- Deze persoon heeft op dit moment een cynische kijk op het werk;

- Hij of zij is bovengemiddeld prikkelbaar;

- Er is sprake van een verlaagde productiviteit.

Bore-out

Een bore-out kun je het beste omschrijven als een werk gerelateerde vervelingsziekte, maar dat dekt ook niet geheel de lading. Het ontstaat door een teveel aan routinematig werk, of door het langdurig werken onder je niveau. Hierbij speelt niet alleen je opleidingsniveau een rol, maar meer nog de vraag of jij kwalitatief en kwantitatief voldoende prikkels ervaart in je werk. We hebben het dan over positieve prikkels die tot energie en voldoening leiden. En dat is uiteraard voor ieder mens verschillend. Wanneer je uit een hobby veel positieve prikkels haalt, zal je minder snel een gebrek ervaren aan die kwantitatieve of kwalitatieve prikkels op je werk. Op de langere termijn zou dit echter alsnog tot een bore-out kunnen leiden.

Mensen die last hebben van een bore-out kunnen symptomen ervaren zoals chronische verveling, een gebrek aan motivatie, prikkelbaarheid, verminderde prestaties op het werk en een algemeen gevoel van ontevredenheid. Het kan ook leiden tot gevoelens van nutteloosheid en gebrek aan zelfvertrouwen. Bij een zware bore-out kunnen in feite alle symptomen van een burn-out tot uiting komen en kan het herstel vele maanden tot zelfs jaren duren.

De de laatste jaren komt er meer en meer aandacht voor de term bore-out. Waar mensen burn-out nog wel hardop willen benoemen voor zichzelf, zal je niet snel iemand horen zeggen dat hij of zij een bore-out heeft. Vaak genoeg is er niet eens de kennis over beschikbaar bij degene die het overkomt, maar ook niet bij de therapeut of coach. Daarnaast komt er vaak een gevoel van schaamte bij kijken. Mijn kijk op de burn-out is dat er vaak genoeg ook een deel bore-out bij komt kijken. Vandaar de coaching met een aandacht voor een bredere context.