Stress nader toegelicht
Stress is een negatieve vorm van spanning. Je kunt ook een positieve vorm van spanning ervaren, bijvoorbeeld wanneer je een mooie reis gaat maken of gaat trouwen. Het is fysiologisch gezien belangrijk dat de negatieve spanning na enige tijd verdwijnt en er rust en ontspanning volgt. Langdurige stress kan de balans tussen draagkracht en draaglast aantasten, waardoor diverse stressklachten zich kunnen openbaren. Stressklachten kunnen zowel lichamelijk als psychisch doorwerken en tevens je gedrag veranderen.
Lichamelijke klachten, zoals:
- Nek- en schouderklachten
- (Chronische) vermoeidheid
- Slaapproblemen
- Overmatig afvallen of aankomen
Mentale klachten, zoals:
- Gevoel van machteloosheid
- Gevoel van rusteloosheid
- Depressieve gevoelens en depressie
- Angststoornissen
Gedragsverandering, zoals:
- Kort lontje dan wel woede uitbarstingen
- Cynische uitingen en/of sociale terugtrekking
- Emotie eten
- Toename gebruik van stimulerende middelen
Het grote gevaar van stress is om in een vicieuze cirkel te belanden. Wanneer de stress dusdanig lang aanhoudt dat de energiebalans wordt verstoord, wordt die verstoorde energiebalans op zichzelf al een extra stressfactor. Het lichaam zal volgen met een fysieke stressreactie door extra energie te leveren. Het wordt namelijk door het brein gezien als een bedreigende situatie waar naar gehandeld dient te worden. Ons brein kan echter geen onderscheid maken tussen kortdurende en langdurige stress. Hoewel je vermoeid bent en rust nodig hebt, krijg je de extra energie die je denkt nodig te hebben. In feite put je de fysieke batterij nog verder uit en zonder werkelijke rust en ontspanning, zal je vanaf nu zeer waarschijnlijk in de fase van overspanning terechtkomen.
Wanneer je stopt met verdere roofbouw op het lichaam en binnen 6 maanden herstelt, kun je vaststellen dat je in een fase van (zware) overspanning hebt gezeten. Wanneer niet of niet voldoende herstel heeft plaatsgevonden en de klachten voortduren of verergeren, spreken we na 6 maanden van burn-out.